Karbonati i natriumit

Karbonati i natriumit ($\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$) ose soda e larjes është kripa e natriumit e tretshme në ujë e acidit karbonik.

Përfitimi

Procesi i Leblankut

Më 1792, kimisti francez Nikolas Leblank krijoi një proces për përfitimin e karbonatit të natriumit nga kripa, acidi sulfurik. Së pari, kripa e detit (kloruri i natriumit) shkrihet në acid sulfurik duke dhënë sulfatin e natriumit dhe acidin klorhidrik në gjendje të gaztë:

$2\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}$ + $\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4$ → $\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4$ + $2\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

Pastaj sulfati i natriumit reagon me karbonat kalciumi:

$\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4$ + $\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ + $2\mathrm{C}$ → $\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ + $2\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$ + $\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{S}$

Procesi i Solvejit

Më 1861, kimisti industrial belg Ernest Solveji zhvilloi një metodë për ta shndërruar klorurin e natriumit në karbonat natriumi duke përdorur amon:

$\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ → $\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{O}$ + $\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$

$\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}$ + $\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3$ + $\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$ + $\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}$ → $\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ + $\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4\mathrm{C}\mathrm{l}$

$2\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ → $\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ + $\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}$ + $\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$

Procesi i Hout

Ky proces ishte dhënë nga kimisti kinez Hou Debang në vitet e 30 të shek. XX:

$\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4$ + $2\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}$ → $\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$ + $4\mathrm{H}{\phantom{A}}_2$

$3\mathrm{H}{\phantom{A}}_2$ + $\mathrm{N}{\phantom{A}}_2$ → $2\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3$

$\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3$ + $\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$ + $\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}$ → $\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$

$\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$ + $\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}$ → $\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4\mathrm{C}\mathrm{l}$ + $\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3$

Bikarbonati i natriumit dallohet si precipitat për shkak të tretshmërisë së ulët që ka. Pastaj nxehet në temperaturë 80-95 °C për ta përfituar karbonatin e natriumit (të pastër).

Përdorimi

Karbonati i natriumit përdoret për pastrimin e xhamave, letrave, si sapune dhe detergjente. Gjithashtu, përdoret edhe si zbutës i ujit. Është aditiv i ushqimit, përdoret si rregullator i aciditetit.

Pjesëmarrja

Jashtë Tokës, dihet se ka shumë pak karbonat natriumi. Përderisa ka karbonate në Mars, konsiderohet se ka edhe karbonat natriumi, por ende nuk është konfirmuar.

Shih edhe

• Natriumi
• Oksidi i natriumit
• Hidroksidi i natriumit
• Peroksidi i natriumit
• Nitrati i natriumit
• Bikarbonati i natriumit
• Kloruri i natriumit